Borstvoeding geven hoort geen pijn te doen. Sommige moeders hebben nooit pijnlijke tepels en andere zitten met kromme tenen van de pijn hun baby te voeden. Onderzoek wijst uit dat de meerderheid van de vrouwen last hebben van pijnlijke tepels in het begin. Pijnlijke tepels is een van de belangrijkste redenen om te stoppen met borstvoeding geven (bron: TNO Peiling Melkvoeding 2015). Wat is het verschil tussen aanvaardbare pijn (die vanzelf over gaat) en pijn waarvoor deskundige hulp ingeschakeld zou moeten worden?
Aanvaardbare pijn die meestal niet wijst op een probleem:
• Pijn bij het aanhappen die niet langer duurt dan 10 seconden. Dit wordt vaak omschreven als een milde pijn of ongemak. Pijn is echter subjectief en elke moeder ervaart pijn anders. De pijn zou niet een hele voeding moeten voortduren en ook niet aanhouden tussen twee voedingen in.
• Op de derde dag is de pijn meestal het heftigst en na twee weken is de pijn vaak helemaal verdwenen.
• Er is geen schade aan de huid – geen kloven, geen blaren en geen bloed.
• De tepel moet voor en onmiddellijk na de voeding er hetzelfde uitzien – niet afgeplat, gevouwen of geknepen. Als de tepel eruit ziet alsof hij klem heeft gezeten, dan heeft hij waarschijnlijk ook klem gezeten.
Zoek hulp van een lactatiekundige IBCLC als zich het volgende voordoet:
• Intense, ondraaglijke pijn bij het voeden en/of kolven
• Pijn gedurende de hele voeding
• Pijn tussen de voedingen
• Aanhoudende pijn na de eerste paar weken
• Beschadiging van de huid: kloven, blaren en/of bloeden
Als je een of meerdere van de bovenstaande problemen herkent, laat je dan niet wijsmaken dat “alles er goed uit ziet”. Het aanleggen mag er prachtig volgens de regels uitzien: als het niet goed voelt, is het niet goed. Vaak betekent het dat je baby de tepel beschadigt of dat er sprake is van een onderliggend probleem, bijvoorbeeld een infectie. Als het voeden van je baby zo veel pijn doet, dat je opziet tegen de volgende voeding, dan is dit niet zoals het hoort. Schakel hulp in, want er kan iets gedaan worden aan jouw pijn. Het betekent niet dat je iets verkeerd doet. Er kunnen vele oorzaken zijn. Pijn kan veroorzaakt worden door een anatomisch probleem in de mond van de baby (zoals een strakke tongriem) of door een infectie. Tepelkloven, bloedingen of elke andere schade aan de tepel is niet normaal. Er is iets dat de pijn en de schade veroorzaakt. Een lactatiekundige IBCLC kan je helpen om de oorzaak te vinden.
Dingen om te onderzoeken als je pijnlijke tepels hebt:
• Werd het voeden pijnlijk(er) toen je productie op gang kwam? Stuwing kan het moeilijk maken voor de baby om de tepel goed te pakken. Tegendruk op de tepel (richting borstkas) zorgt ervoor dat de tepel weer mee vrij komt en makkelijker aan te happen is voor de baby
• Ziet je tepel eruit als een nieuwe lipstick als de baby loslaat? Of zie je een witte lijn over de tepel? Meestal betekent dit dat de baby een te kleine hap neemt aan de borst. Door de tepel hoog (bij de neus) aan te bieden zal je baby automatisch zijn mond verder open doen en een grotere hap nemen. Soms heb je hier wat hulp en begeleiding bij nodig. Een afgeplatte tepel kan ook veroorzaakt worden door een strakke tongriem bij de baby.
• Is de huid beschadigd (kloven, melkblaar, bloeden)? Probeer allereerst de oorzaak van de schade te achterhalen.
Enkele mogelijke oorzaken van de pijnlijke tepel en schade zijn onder meer:
• Ondiepe hap. De lippen van de baby gaan naar binnen in plaats van een dat zij een zuignap vormen rondom de borst. De baby van de borst halen zonder eerst het vacuüm te verbreken.
• Afwijkende anatomie van de mond van de baby zoals tong en/ of lipriem problemen, een hoog of gewelfd gehemelte, een teruggetrokken kin of een korte tong;
• Sterk / ongewoon zuigen; kaak klemmen ;
• Ongewone tepel anatomie zoals ingetrokken of vlakke tepels, lange of grote tepels.
Heb je uitslag op de tepel of de tepelhof? De uitslag kan verschillende oorzaken hebben zoals: contact allergie (van zoogkompressen, crèmes, zeep / ontsmettingsmiddelen, enz.), eczeem en psoriasis en kunnen leiden tot pijnlijke tepels. Het vermijden van de irriterende middelen helpt vaak al voldoende.
Gebruik je een borstkolf? Gebruik van te grote kolfschelpen, te hoge zuigkracht en/of te langzame zuigcyclus kunnen tepel pijn en/of schade veroorzaken. Laat je goed voorlichten over welke maat kolfschelpen voor jou geschikt zijn om mee te kolven en welke instellingen van de kolf voor jou het meest geschikt zijn.
Heb je last van pijnlijke tepels tussen de voedingen in of in plaats van de voedingen? Dit zou kunnen wijzen op een schimmelinfectie of op vaatkramp in de tepel (de tepel verkleurt van wit, naar rood en soms naar blauw/paars). Een schimmelinfectie is goed te behandelen door middel van medicatie. De huisarts is dan de aangewezen persoon om dat voor te schrijven. Bij vaatkramp is het goed om het aanleggen te optimaliseren. Daarnaast is het belangrijk om sterke wisseling van temperatuur te vermijden. Een supplement met Magnesium is vaak ook effectief.
Heb je een krachtige toeschietreflex en stroomt de melk daardoor snel? Sommige baby’s zullen gaan klemmen met de kaakjes om de melkstroom te controleren. Dit veroorzaakt ook pijn.
Een nieuwe zwangerschap kan ook pijnlijke tepels veroorzaken.
Als je zelf niet kunt achterhalen wat de oorzaak is van de pijn die je ervaart, neem dan contact op. Samen onderzoeken we de klacht en proberen we tot een oplossing te komen.